مفاهیم درس علوم تجربی پایه ی پنجم - ساختمان مواد ( ص 14 تا 21 )

  با یاد و نام خدا

  مفاهیم درس علوم تجربی پایه ی پنجم - ساختمان مواد ( ص 14 تا 21 ) 

====================================  

۱- ماده یعنی چه؟ آنچه در جهان در اطراف ما وجود دارد ماده می گویند.

2- مواد به چند صورت دیده می شوند؟ به سه صورت، جامد ( آهن - چوب ) - مایع ( آب )-  گاز ( بخار آب )

3- خاصیتهای مواد را ذکر کنید؟ مواد جرم دارند - مواد حجم دارند.

4- جرم یعنی چه؟ به مقدار ماده ی تشکیل دهنده ی هر جسم، جِرم  می گویند.

5- مواد حجم دارند یعنی چه؟ یعنی مقداری فضا اشغال می کنند

6- همه ی فلزات جامد هستند. تنها فلز مایع چه نام دارد؟ جیوه

7- مواد از چه ساخته شده اند؟ مولکول

8- مولکول چیست؟ به کوچکترین ذره ی هرجسم که خاصیتهای آن جسم را داشته و به صورت آزاد وجود دارد، مولکول می گویند.

9- تعریف دیگری برای مولکول ؟ مولکول از به هم پیوستن دو با چند اتم ساخته می شود.

10- پخش شدن بوی غذا در اتاق نشانه ی چیست؟ نشانه ی جنبش ( حرکت ) مولکول ها است.

11- چه چیزی سبب می شود مولکول های یک ماده به هم بچسبند؟ کشش ( ربایش ) بین مولکول ها. ربایش بین مولکولها در همه ی مواد به یک اندازه نیست.

12- اتم چیست؟ مولکول ها از ذرات ریزی به نام اتم ساخته شده اند. اتم ها به صورت آزاد وجود ندارند.

13- وضعیت مولکولها در مواد جامد چگونه است؟ در جامدات فاصله ی بین مولکول ها کم است و با نیروی زیادی همدیگر را می ربایند. فقط در جای خود می لرزند و نمی توانند آزادانه از جایی به جای دیگر بروند.

14- چرا جامدات شکل و حجم ثابت دارند؟ چون مولکول مواد جامد نمی توانند آزادانه جابجا شوند و کشش بین آنها زیاد است.

15-  وضعیت مولکول ها در مایعات چگونه است؟ مولکول های مایعات به صورت زنجبرهای کوچکی به هم متصل شده اند، می توانند آزادانه روی هم سُر بخورند و جابحا شوند. کشش بین مولکول های مایعات از جامدات کمتر است.

16- چرا مایعات از خود شکل نداشته و شبیه به ظرفی هستند که در آن ریخته می شوند؟  چون کشش بین مولکول مایعات کمتر از جامدات بوده و می توانند به آسانی جابجا شوند.

17- وضعیت مولکولها در گازها چگونه است؟ در بین مولکول گازها تقریبا نیروی ربایش وجود ندارد، همدیگر را نمی ربایند و آزادانه به هرطرف می روند.

18- چرا گازها در همه جای محیط پخش می شوند؟ فاصله ی بین مولکول گازها از فاصله ی بین مولکول مایعات بیشتر است و به همین دلیل در همه جای محیط پخش می شوند.

19- چرا مواد خاصیتهای متفاوتی دارند؟ زیرا مواد از مولکولهای مختلف ساخته شده اند.

20- گرما چه تاثیری در کشش و جنبش مولکولها دارد؟ گرما جنبش مولکولها را زیاد و کشش بین مولکولها را کم می کند. درنتیجه فاصله ی بین مولکولها بیشتر شده و حجم جسم بیشتر و جسم بزرگترمی گردد ( مُنبَسِط می شود )..

21-  سرما چه تاثیری در کشش و جنبش مولکولها دارد؟ سرما جنیش مولکولها را کم و کشش بین مولکولها را زیاد می کند. در نتیجه فاصله ی بین مولکولها کمتر شده و حجم جسم کمتر و جسم کوچکتر می گردد ( مُنقَبِض می شود ).

22- ماده ی ساده یا عنصر چیست؟ هرگاه مولکول یک جسم تنها از یک نوع اتم ساخته شده باشد، به آن جسم ماده ی ساده یا عنصر می گویند. اتمهای هر عنصر را به آسانی نمی توان از هم جدا کرد.

23- چند ماده ی ساده یا عنصر را نام ببرید؟ آهن، آلومینیوم، مس، طلا، پلاتین همه عنصر هستند.

24- ترکیب به چه ماده ای می گویند؟ به ماده ای که مولکول آن از دو یا چند نوع اتم مختلف ساخته شده باشد، ترکیب می گویند.

25- دو ماده ی ترکیب نام ببرید؟ آب (دو اتم ئیدروژن و یک اتم اکسیژن )، نمک طعام ( یک اتم کلر و یک اتم سدیم )

26- مخلوط چیست؟ هرگاه دو یا چندنوع ماده ی مختلف را روی هم بریزیم به طوری که خاصیتهای خود را از دست ندهند، به آن مخلوط می گویند. مواد تشکیل دهنده ی مخلوط را می توان با وسایل ساده از هم جدا کرد.

27- چند نوع مخلوط داریم؟ دونوع ، الف : مخلوط معلق (ناهمگن ).  ب : مخلوط یکنواخت (همگن )

28- مخلوط معلق ( ناهمگن ) چه مخلوطی است؟ مخلوط های معلق ( ناهمگن) به مخلوطی می گویندکه اجزای سازنده ی آن به طور یک نواخت در همه جای مخلوط پخش نشده اند و در بیش تر موارد نیز می توان همه یا تعدادی از اجزای مخلوط را به آسانی تشخیص داد.

29- مخلوط یکنواخت ( همگن ) چه مخلوطی است؟ نوعی از مخلوط است که در آن اجزای سازنده به طوز یکنواخت درهمه جا پخش شده اند و نمی توان اجزای محلول را به آسانی از یک دیگر تشخیص داد. به مخلوط های همگن ( محلول ) هم می گویند.

30- فرق ترکیب و مخلوط چیست؟ اتمهای ترکیب شده خاصیتهای خود را از دست داده و ترکیب خواص تازه ای پیدا می کند. اتم مواد ترکیب را به کمک وسایل و با روشهای مخصوص و معمولا در آزمایشگاه می توان از هم جدا کرد. در مخلوط مواد مخلوط شده خاصیتهای خود را از دست نمی دهند و با وسایل ساده از هم جدا می شوند.

31- ماده ی خالص به چه ماده ای می گویند؟ به ماده ای که تنها از یک نوع مولکول ساخته شده باشد مانند آب مقطر، الماس.

32- اگرکمی جوش شیرین به یک استکان سرکه اضافه کنیم چه می شود؟ گاز کربن دی اکسید آزاد می شود.

33- نام دیگر گاز کربن دی اکسید چیست؟ دی اکسید کربن یا گاز کربنیک.

34- گازکربنیک به چه روشهای دیگری تولید می شود؟ سوختن برخی عناصر در هوا- توسط گیاهان هنگام غذاسازی- هنگام تنفس انسان.

35- از گازکربنیک چه استفاده ای می شود؟ برای خاموش کردن آتش ( از کف گازکربنیک )

36- کف گازکربنیک چگونه آتش را خاموش می کند؟ کف گازکربنیک روی آتش پخش شده و از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری می کند.

37- ترکیب سرکه و جوش شیرین و تولید گازکربنیک چه نوع تغییری است؟ تغییر شیمیایی

** سوالاتی برای فکرکردن :

1- چرا وقتی کتری پر از آب را می جوشانیم، ابتدا سطح آب در کتری کمی پایین رفته و سپس از ظرف بیرون می ریزد؟

2- اگر جسمی را سرد کنیم، حجم آن کمتر می شود. چرا به نظر می رسد آب پس از یخ بستن حجم بیشتری پیدا می کند؟

3- تبخیر یعنی چه؟

4- انبساط یعنی چه؟

5- انقباض یعنی جه؟

6- انجماد یعنی چه؟

7- مَیَعان یعنی چه؟

8- چرا در مناطق سردسیر، زمستانها تخته سنگهای بزرگ کوهستانها شکسته می شوند؟

9- چرا سیم دکلهای انتقال برق در زمستانها کشیده تر به نظر می رسند؟

10- می دانید چرا تکه های ریل قطار را کاملا به هم نچسبانده و بین آنها کمی فاصله می گذارند؟

11- می دانید چرا بین قطعات پلها کمی فاصله می گذارند؟

12- می دانید چرا برای زودپز یک سوپاپ گذاشته اند؟

13- آیا بوی اجسام هم ماده است؟ چرا؟                                                          موفق باشید 

توجه : تنها به خواندن این سوالات اکتفا نکنید و حتما درس را هم به دقت بخوانید.